Legenda – z tym terminem spotkał się każdy z nas, począwszy od lat przedszkolnych. Ale co to jest legenda?
Słowo to pochodzi z języka łacińskiego od legere, które znaczy: coś, co należy przeczytać, coś do czytania. Jest to opowieść albo zbiór opowieści o postaciach historycznych, ewentualnie takich, które uznaje się za postaci historyczne. Przed wynalezieniem pisma przekazywane w formie ustnej. Zawierają w sobie głównie nieprawdopodobne, nierealne motywy. Od mitów, bajek czy baśni odróżnia je to, że mają podstawy historyczne. Nie opowiadają o bogach, tylko o ludziach.
Najbardziej znanymi legendami są te opowiadające o mędrcach, władcach, wojownikach i bohaterach. Są nimi między innymi król Artur i rycerze okrągłego stołu, Faust, Robin Hood.
Legendy można podzielić na: biograficzne (opowiadają one o życiu i dokonaniach bohaterów. Dodatkowo można je podzielić na hagiograficzne, bohaterskie i polityczne), etiologiczne (te mówią o miejscach i obyczajach. Wyjaśniają znaczenia nazw miejsc i przyczyny powstania jakiś obyczajów).
W polskiej tradycji utrwaliły się legendy związane przede wszystkim z Gnieznem, Kruszwicą czy powstaniem Krakowa. Bohaterami polskich legend są Lech, Czech i Rus. Popiel, którego miały zjeść myszy. Smok wawelski, którego pokonał dzielny szewczyk. Kroniki Galla Anonima uznaje się za najstarsze zapiski, które można zakwalifikować jako legendy.
Na termin „legenda” można natknąć się także w obrębie kartografii. Jest to tekst, w którym zawarte są objaśnienia do map i jak je prawidłowo czytać.
