Mogłoby się wydawać, że bilard to stosunkowo nowy wynalazek. Tymczasem historia jego powstania sięga XV w. Skąd się wzięła gra, gdzie miała swój początek, jak rozwijała się na przestrzeni wieków, by uzyskać swój dzisiejszy kształt i wreszcie – kto skonstruował pierwszy stół bilardowy?
Narodziny bilarda
Bilard zapoczątkowała popularna na średniowiecznych dworach i zamkach gra, polegająca na wbijaniu kul między słupki przy pomocy zakrzywionych kijów. Niestety zła pogoda uniemożliwiała oddawanie się rozrywce, więc postanowiono przenieść ją na salony. Pomysł okazał się nietrafiony, a najbardziej cierpiały na nim wnętrza. Kilka chwil zabawy siało w nich spustoszenie. Uczestnicy grali do upadłego, nie zważając na poobijane meble i rosnące straty. W końcu w 1469 r. Ludwik XI, król Francji, mając dość ciągłych zniszczeń, polecił nadwornemu stolarzowi, Henry’emu de Vinge, by pomógł mu uporać się z problemem. Ten znalazł rozwiązanie – skonstruował stół otoczony bandami.
Ulepszenia i nowe akcesoria
Jak można się było spodziewać, wynalazek wymusił wprowadzenie zmian do gry. Dotychczasowe kije wymieniono na proste kije bilardowe. Kule z kolei zastąpiły mniejsze bile, a blat obito suknem. Co więcej, wraz z upływem czasu wprowadzano kolejne ulepszenia poprawiające komfort gry i precyzję uderzeń. Powstawały też nowe akcesoria bilardowe. W 1823 r. pojawiła się skórzana kapka do przyklejenia na koniec kija, natomiast w XIX w. J. Carry wymyślił jej kredowanie. Poza tym ciągle pracowano nad udoskonaleniem bil. Drewniane pozostawiały wiele do życzenia, więc zaczęto je wykonywać z kości słoniowej, celuloidu, mieszanek glinki czy metalu. Dziś produkuje się je z tworzyw sztucznych zmieszanych z żywicą.
Odmiany bilarda
Bilard z biegiem lat nabierał na popularności. Grano w niego nie tylko we Francji, ale i w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Chinach, Rosji, Polsce, a znacznie później także w Anglii. Jemu dynamicznemu rozwojowi towarzyszyło powstawanie nowych odmian. Modyfikowano zasady gry, zmieniano długość stołów, ilość i kolor bil i w ten sposób tworzono jego nowe rodzaje. Oprócz tradycyjnego poola (odmiana angielska) wymyślono m.in. snooker (odmiana angielska), karambol (odmiana francuska), ruską piramidę (odmiana bilarda rosyjskiego), ósemkę i dziewiątkę (odmiany amerykańskie). U nas znane są przede wszystkim:
- Snooker – narodził się w 1875 r. Nazwę utworzył pułkownik sir Neville Chamberlaina. Snooker zawitał na Wyspy Brytyjskie za sprawą oficera Johna Robertsa. Początkowo grano w niego tylko czerwonymi bilami, ale z czasem wprowadzono kolorowe.
- Ósemka – usłyszano o niej na początku XX w. To gra dla dwóch zawodników, z których każdy musi wbić swoje bile (pełne lub połówki) do łuz. Partię kończy umieszczenie w wybranej łuzie czarnej bili.
- Dziewiątka – podobna do ósemki, jednak gra się tylko dziewięcioma bilami i bilą białą. Zawodnicy umieszczają bile w łuzach, uderzając po kolei w te z najniższym numerem. Zwycięża gracz, który wbije bilę z ostatnim numerem.
