Czy jest ktoś, kto nie słyszał o warszawskich Powązkach? Najbardziej słyną one z Cmentarza Powązkowskiego, ale również z obecności innych nekropolii. Bez wątpienia jest to miejsce, które szczególnie w okresie Wszystkich Świętych budzi zainteresowanie, ale także pewną melancholię w mieszkańcach Warszawy i przyjezdnych. Poznajmy bliżej ten teren.
Powązki – nie tylko cmentarze
Administracyjne, Powązki to obszar s północno-zachodniej części Warszawy, położony u zbiegu Woli i Żoliborza. Pierwsze wzmianki o nich sięgają jeszcze XIV wieku, choć wówczas obowiązującą nazwą tego terenu były Mostki. Dzisiejsza nazwa przyjęła się dopiero w późniejszych czasach, w nawiązaniu do „pawązu”, czyli drąga służącego do przyciskania siana.
Życie tej części Warszawy zmieniało się systematycznie wraz z czasami. Z początku były to wiejskie posiadłości Czartoryskich, następnie kale miasteczko. Druga Wojna Światowa przyniosła Powązkom ogromne zniszczenia, zarówno w budowlach, jak i w ludziach. W tych czasach był to bowiem teren zamieszkany przede wszystkim przez ludność pochodzenia żydowskiego i cygańskiego. Powstanie warszawskie przyniosło miasteczku jedne z największych zniszczeń, w tym nastąpiło wysiedlenie i podpalenie wielu budynków.
Po wojnie miasteczko Powązki powoli wróciło do życia. Z początku ludność mieszkała tutaj w ocalałych zabudowaniach i ziemiankach, z czasem, z gruzów zniszczonych budynków, zaczęto jednak ważności kolejne domy. Na przełomie lat 60. i 70. wzniesione zostały także zabudowania należące do osiedla Rudawka.
Stare Powązki
Jednym z najbardziej znanych cmentarzy w całej Warszawie jest właśnie ten na Powązkach. Jego historia sięga 1790 roku, a obecnie wielkość przekracza obszar Watykanu. Jest to bez wątpienia jedna z najbardziej monumentalnych nekropolii w całej Polsce.
Stare Powązki słyną ze swojej Alei Zasłużonych, w której spoczywają szczątki wielu wybitnych Polaków i Półek. Można ich znaleźć także w innych częściach tego cmentarza. Cały teren objęty jest ścisłą ochroną konserwatorską.
Jeszcze przed poświęceniem cmentarza wzniesiono na jego terenie tzw. katakumby. Poświęcenie zbiegło się w czasie z ukończeniem kościoła św. Karola Boromeusza, gdyż oba przypadają na 1792 rok.
Od momentu powstania Stare Powązki były systematycznie poszerzane, aż do momentu osiągnięcia obecnych rozmiarów. Warto przy tym wspomnieć, że przez wiele lat istnienia nekropolii nie obeszło się bez zniszczeń, które dotknęły ja między innymi w czasie wojny. Jednym z najdłużej odbudowywanych części cmentarza były katakumby, gdyż trwało to aż do lat 70 XX wieku, ze względu na brak zachowanej dokumentacji.
Obecnie Stare Powązki uznawane są za obiekt zabytkowy, stanowiący pomnik historii Polaków. Można je odwiedzać, co jest chętnie czynione zwłaszcza w okresie świąt Wszystkich Świętych, kiedy jest również prowadzona zbiórka na ich remont i utrzymanie w dobrym stanie.
Więcej informacji o miejscach tak przesiąkniętych historią proponuje Kurier Warszawski. Zapraszamy do lektury.
